Osią tego tekstu są losy tytułowego bohatera o wielkim talencie muzycznym. Janek to chłopiec pochodzący z bardzo ubogiej rodziny. Jego matka była biedną komornicą i sama musiała pracować na utrzymanie domu, dlatego też malec był bardzo zaniedbany „chudy był zawsze i opalony, z brzuchem wydętym, a zapadłymi policzkami”. Ich trudna sytuacja finansowa sprawiła, że ludzie ci nie mieli czasem co jeść i czym napalić w piecu: „W zimie siadywał za piecem i popłakiwał cicho z zimna, a czasem z głodu, gdy matula nie miała co włożyć ani do pieca ani do garnka”. Janek nie odczuwał miłości matczynej: „Kobieta, może tam go i kochała po swojemu, ale biła dość często i zwykle nazywała odmieńcem”. Matka Janka, chociaż przebywała z chłopcem codziennie, nie zauważyła, że jej syn został obdarzony przez los talentem muzycznym i posiada ogromne zdolności, które mogły mu pomóc w życiu osiągnąć pozycję i zdobyć pieniądze. Niestety, stały się one jednak przyczyną jego śmierci. Chłopca przyłapano na próbie dotknięcia skrzypiec we dworze, osądzono go i ukarano: „Niech go tam weźmie stójka, niech mu da rózgą, żeby na drugi raz nie kradł”. Na skutek pobicia malec zmarł.

W noweli tej Sienkiewicz wyraził swoją głęboką sympatię dla dziecka oraz współczucie dla słabszych, upośledzonych społecznie i ubogich ludzi. Zwrócił uwagę na aktualny w II połowie XIX wieku problem zaniedbywania najmłodszych i bardzo realistycznie przedstawił w swym utworze bezbronne, osamotnione w swym nieszczęściu dziecko. Los Janka w dzisiejszym świecie, ceniącym sobie indywidualność i talent, byłby zapewne skrajnie inny.