Jednym z pierwszych polskich poetów-buntowników była wbrew powszechnym wyobrażeniom osoba niemłoda. Jan Kochanowski – twórca dojrzały, o ukształtowanych poglądach w obliczu osobistej tragedii-śmierci ukochanej córki Urszulki daje wyraz swemu nonkonformizmowi. Cykl Trenów staje się pretekstem do postawienia kluczowych pytań egzystencjalnych. Postawa silnego sprzeciwu osiąga apogeum w trenach IX, X, XI. Janowi z Czarnolasu nieobca jest poetyka krzyku. W trenie IX poeta buntuje się przeciwko dotychczas wyznawanym wartościom. Następnie kryzys światopoglądowy narasta. Ojciec Urszulki występuje przeciwko filozofii stoickiej, gdyż wszelkie ideały z nią związane muszą ulec dewaluacji w obliczu śmierci dziecka. W trenie X przez szereg pytań natury eschatologicznej wyraża bunt wobec Boga i wszechwładzy śmierci. Kolejne hipotezy odpowiadają różnorodnym systemom religijnym. Postawione pytania stanowią eklektyczny zbiór wyobrażeń życia pozagrobowego, a zarazem wyznaczają rozmiar rozterki poety. Żaden ze znanych systemów nie daje pewności. Pełen wyrzutu mówi: „Gdziekolwiek jest, jeśliś jest, lituj mej żałości…” Poeta ma poczucie bezsensu istnienia. W kolejnym utworze wartość cnoty, w słowach: „Fraszka cnota! –powiedział Brutus porażony. Fraszka, kto się przypatrzy, fraszka z każdej strony” Kochanowski wyraża swój bunt nie tylko w warstwie interpretacyjnej cyklu. Poeta polemizuje z tradycją funeralną. Zamiast skomponować jeden utwór zawierający tradycyjne części, Kochanowski stworzył cały cykl. Ponadto poświęcił go dziewczynce niespełna trzyletniej, podczas gdy bohaterami trenów mogły być tylko osoby dostojne. Ukojenie znajduje dopiero w ostatnim utworze cyklu, jednak osobista tragedia, będąca źródłem buntu na zawsze zmieniła życie twórcy, a jedyne co ocalało po przeżytym kryzysie to wiara w Boga.